La Parisienne Libérée nous a fourni cette semaine une petite chanson d'excuses envers les autres Européens pour avoir envoyé 24 députés FN au P.E
Ce texte, en anglais et français, valait la peine de traductions supplémentaires. Voici celle en espéranto, corrigée.. et expliquée.
Cependant, comme MDP n'autorise pas la conservation de brouillons, elle n'est pas terminée, ce que je ferai dans les heures à venir.
Puis j'ajouterai un fichier son pour que tout le monde puisse se rendre compte de ce que ça donne à l'oreille.
Ne ĉiuj Francoj estas faŝistoj
Traduko al la "internacia lingvo", originalaj paroloj kaj muziko : la Parisienne Libérée
Eŭropo, ĉu vi aŭdas min?
Mi al vi pardonpetas
Mi bedaŭras multege
Sendi al vi tiajn ulojn
notes:
ĉu est la marque des interrogations, proche de l'interrogatif polonais "czy"
aŭdi est le verbe "entendre, facilement compréhensible pour les locuteurs de langues latines, ici au présent marqué par la désinence -as
pardonpeti (à l'infinitif "demander pardon" ou s'excuser) est un mot composé, ici au présent marqué par la désinence -as
bedaŭri -> regretter provient de la racine allemande "bedauern"
multe (beaucoup) est renforcé par l'augmentatif "ege"
sendi (envoyer) a une racine proche de l'anglais "send" et de l'allemand "senden"
J'ai traduit "tiaj uloj" -> de tels individus, de tels types l'original "those guys", cela me semblait plus précis que "ces individus"
Je dudek-kvin procentoj,
dudek-kvar deputitoj,
Ne temas pri akcidento,
Estas ja grava malbono.
notes: la numération en Eo est précise régulière et facile: 25 c'est 2 dizaines +5 -> deuxdix cinq
temi pri -> s'agir de, proche de la notion de "thème" (sujet) dans plusieurs langues
ja -> certes, bien , grava: important, non négligeable; bono-> un bien mal/bono -> un mal (car l'immense majorité des contraires est régulier en eo)
Sed ne ĉiuj Francoj estas faŝistoj
Ne ĉiuj Francoj estas rasistoj
Mi bedaŭras sed insiste rediras
Ne ĉiuj francoj estas faŝistoj,
Almenaŭ ĝis nun.
sed (mais) est carrément emprunté au latin, ne ĉiuj -> pas tous est au pluriel, toujours marqué par "j" qui se prononce comme un "i" mouillé
"almenaŭ" se comprend facilement, et "ĝis nun" ressemble fortement à l'allemand "bis nun"
La franca dekstrularo
Perdiĝis en koruptado
La urĝemo de ties estroj
Estas eskapi de enkarcerigo
notes:
"dekstrularo" se décompose ainsi : dekstr- (droite) + ul (les gens, les individus) + aro (un ensemble de...). Ici l'espéranto est plus précis que certaines langues
urĝemo Initialement j'ai commis une erreur pour "urgence". On comprenait "urĝecego" mais ce mot est mal construit, lourd. Mieux vaut "urĝemo" de "urĝi" (être urgent) composé avec "-emo" (tendance, inclination).
"estroj" ce sont les dirigeants, les chefs. D'où "urbestro" le maire (dirige une ville) "lernejestro" (directeur d'école ou principal etc...)
enkarcerigo: construit avec "en"-> dans "karcer-" -> prison et "igo"-> changement d'état , donc: mise en prison ou incarcération.
Kiam ili estris Francujon,
Ili banaligis insultadon
Fuelis maltoleremon
Jen nun la rezulto
notes: pas mal à dire sur cette strophe. Dans les commentaires de la chanson, j'avais inversé des lettres à la frappe, et oublié un accusatif (pour un COD)
estri -> commander, gouverner (voir précédente strophe)
fueli -> alimenter, fournir du carburant,
toleri -> tolerer + emo (tendance à, cf strophe ci-dessus) le tout précédé de "mal" qui indique le contraire,
nous fournit "maltoleremo" (tendance à ne pas tolérer, ou intolérance)
Sed ne ĉiuj Francoj estas faŝistoj
Ne ĉiuj Francoj estas rasistoj
Mi bedaŭras sed insiste rediras
Ne ĉiuj francoj estas faŝistoj,
Almenaŭ ĝis nun.
Ero de luksamema maldekstrularo
Nia perfida prezidento
Iama humoristo
Nun plej dekadencas
Nouveau (6 juin)
notes:
"ero" est un élément, une parcelle...
ainsi "mono", c'est la monnaie, et "monero" une pièce de monnaie.
J'ai choisi de traduire "représentant" par "élément" (partie de) car en fait je trouve que Hollande ne "mérite" même pas qu'on le considère comme un "représentant" de quoi que ce soit
Comme dans la traduction en allemand, "gauche caviar" est devenu "réunion de types de gauches aimant le luxe", qui se décompose comme suit:
dekstro: droite, mal/dekstro: gauche, -ul: des types, des gens, aro: un ensemble de, une bande de
lukso: luxe, am/o- amour (am/i: aimer) emi: avoir tendance à, être poussé à...
Donc "luksamema" signifie "qui aime le luxe)
iam: mot-outil désignant le temps (on aurait ici "un temps humoriste", ou "humoriste en son temps"). J'aurais aussi pu accentuer la notion de passé avec "pasintece" (autrefois), mais "iama" (adjectivation du mot "iam" signifiant: à un certain moment") m'a paru aussi clair et moins lourd.
nun: comme en allemand, signifie "maintenant", "plej" est un superlatif
Obsedato de deficito
Subigita al la merkato
Plene misfamigita (kompromiĝinta)
Li fariĝis nur pupeto
notes: pas de commentaire, cela me paraît clair, car assez proche du français, non?
sauf peut-être "sub-ig-ita" formé par "sub" (sous) -ig (rendu tel ou tel) et "ita" participe passif. On retrouve un sens identique qui colle bien à "soumis".
Sed ne ĉiuj Francoj estas faŝistoj
Ne ĉiuj Francoj estas rasistoj
Mi bedaŭras sed insiste rediras
Ne ĉiuj francoj estas faŝistoj,
Almenaŭ ĝis nun.
Enhavante tro da "nobeluloj"
Kaj ne sufiĉe da voĉdonantoj
La maldekstraj partitoj, dividitaj
Ne plu plaĉas al laboristaro
notes: les hellénistes remarqueront le "kaj" -> "et" (pr "kaille") emprunté au grec.
"voĉo" c'est la voix, et "doni" signifie donner, donc "voĉdonantoj" ce sont les électeurs.
"labori", venu du latin, c'est "travailler", et le substantif "laboro" désigne le travail.
"-ist" désigne la profession, l'activité, et "aro" un ensemble de gens dont la profession est de travailler (donc les travailleurs en tant que groupe). Ici, l'espéranto est plus précis que le français ou l'anglais (travailleurs, workers) puisque le mot désigne non une addition de gens qui travaillent, mais l'ensemble de ceux-ci.
(à suivre... les autres explications de traduction)
Dume, ĉe televido
Kelkaj fajrigistoj
Helpas promocii
La maldemokratulojn (kontraŭdemokratulojn)
Sed ne ĉiuj Francoj estas faŝistoj
Ne ĉiuj Francoj estas rasistoj
Mi bedaŭras sed insiste rediras
Ne ĉiuj francoj estas faŝistoj,
Almenaŭ ĝis nun.
Eŭropo, sciu, eble
Vi devus ŝanĝi vian direkton
Ĉar rigoreco
Ne povas esti solvo
Ne konsideru ĉion-ci tro senpripense
Atentu pri via agado
Mia lando suferas
Kaj ne nur ĝi tion eltenas
Ne eblas ke vi frostigu la salajrojn
Aŭ eĉ malaltigu ilin
Nur cele al nutrado de kelkaj avidulojn
kreante tiom multe da suferoj
Vi ne rajtas tiel daŭrigi la aferon
Ĉar tio iĝus vin respondeca (kulpa)
La reveno de iu Bonaparto
Estus tro abomeninda
Sed ne ĉiuj Francoj estas faŝistoj
Ne ĉiuj Francoj estas rasistoj
Mi bedaŭras sed insiste rediras
Ne ĉiuj francoj estas faŝistoj,
Almenaŭ ĝis nun (bis)
Eŭropo, ĉu vi aŭdas min?
Mi al vi pardonpetas
Mi bedaŭras multege
Sendi al vi tiajn ulojn
(mis à jour le 6 juin)
